De leermomenten die bewoners van het actiecomité “Rijsenhout zegt NEE” hebben aangedragen tav de nieuwe omgevingswet zijn zeer positief ontvangen en worden als zienswijze door de gemeente Haarlemmermeer meegenomen in het proces.
Actiegroep “Rijsenhout zegt NEE” heeft de volgende brief verstuurd naar de gemeente Haarlemmermeer:
L.S.
Zoals gisteren -op informatieavond omgevingswet- besproken ontvang je bij deze een aantal ‘ervaringen en leermomenten’ die wij als ‘Dorp’ graag willen delen over het proces rondom het transformatorstation A4 zone. Wij hopen dat het bijdraagt aan versterking van participatie en het omgevingsmanagement. Overigens is deze evaluatie wat ons betreft niet uitputtend. Een nadere evaluatie bevelen wij daarom ook van harte aan om maximaal te leren van wat er al is.
Neem regie en verantwoordelijkheid
Belangrijk is dat gemeente regie en verantwoordelijkheid neemt over het proces. In het geval van het trafo had het geholpen als de gemeente niet verwijst naar ander partijen (vervaarden dat als afschuiven verantwoordelijkheid en verschuilen) maar de regie en verantwoordelijkheid neemt over het proces. Meer houding: dit is onze gemeente, dit gaat onze burgers aan dus ….
Een voorbeeld is : de wijze van (beperkte) aankondigen van de voorlichtingsavonden in brief van Tennet, de lokatie (Hoofddorp ipv Rijsenhout). Wat ons betreft moet de gemeente dit regisseren. Avond vanuit gemeente aankondigen, in dorp etc.
In dit kader: Goed als de gemeente initiatief neemt om met betrokken partijen (gemeente, tennet, liander, dorpsraad, actiecomité,..) een evaluatie te houden.
Menselijke maat en bureaucratische maat
De benadering nu is heel bureaucratisch. Voor Tennet maakt het niet uit dat er een heel dorp ligt of 1 bewoner. In beide gevallen staan ze bij bezwaar voor de RvS. Hoe word de menselijk maat geborgd door de gemeente?
Ofwel: ” Jede Konsequenz fuhrt zum Teufel” . Ieder processtap op zich kan (juridisch) kloppen alleen de uiteindelijke uitkomst voor bewoners/ mensen niet.
3.
Vaststellen criteria vooraf
Ook belangrijk is de vaststelling van criteria op basis waarvan keuzes gemaakt worden. Wie stelt die vast? En wie stelt deze op.. Gebeurt dit transparant en in overleg met participanten? Stelt de Raad deze vervolgens vast?
Igv. Tennet/ Trafo a4 is bijvoorbeeld wel een criterium ‘overlast tijdens de bouw’ maar niet ‘ de overlast na de bouw/ in bedrijf zijn’ . Lokatie 2a bleek vrij goed te scoren op het criterium overlast voor de bouw… terwijl geen inwoner zich daar echt druk over maakt..
4.
Transparantie
Belangrijk is open te zijn en informatie te verschaffen. In geval trafo heeft de actiegroep zelf alle informatie moeten verzamelen. Gemeente verwijs niet naar ander (Tennet), beantwoorde wob verzoek. Voor cruciale debat. Tennet/ Liander verschuil niet achter ‘ niet wob plichtig te zijn’ (hetgeen betwistbaar is). Geef geen verkoopfolders en rapport achteraf maar verschaf -tenminste- gevraagde informatie.
Transparant zijn is iets anders dan het zeggen te zijn 😉
5.
Objectiviteit en ‘ Countervailing powers’
Dat brengt mij op het punt van objectiviteit en ‘countervailing powers’ (macht en tegenmacht) in proces om -beeld van-‘ wij van wc eend adviseren wc eend’ te voorkomen. Onderzoek door een eigen bureau gedaan (Reddyn) met ‘ eigen’ mensen. Het (objectief) borgen van de belangen van alle partijen in het proces. En in het bijzonder die van de ‘ zwakkere’ partijen. In meeste geval de burger die informatieachterstand heeft, geen directe macht en veelal niet georganiseerd is (kleinere/ onderliggende partij).
6.
Rolvastheid
Daarop aansluitend: Voorkom ‘ rolvermenging’. Ieder moet zijn rol in dit proces zuiver spelen. Igv Tennet was die van Tennet vooralsnog helder. Die willen een Trafo en snel ook. De gemeente lijkt minder ‘rolvast’. Staan ze naast Tennet om e.e.a. asap te regelen? Staan ze naast burger om belangen te behartigen? Voeren ze regie of proces kwalitatief goed doorlopen wordt? De rol van inwoners is in geval trafo ook helder. In andere gevallen is dat diffuser zijn. In zowel standpunt(en) als organisatie(graad).
Lees in stuk gemeente op pagina 12 e.e.a. over omgevingsmanagement. Wat volgens ons goed is is dat de omgevingswet participatie ‘ afdwingt’. Centrale vraag is dus hoe de gemeente dit in gaat vullen. (regie en verantwoordelijkheid). Risico is dat het een papieren exercitie wordt (bureaucratisch afvinken). Regie is volgens mij ook toetsen op de kwaliteit van participatie, het toezien op helderheid rollen en de evenwichtigheid van krachten/(countervailing powers in proces.
7.
Hanteer 5 uitgangspunten omgevingsmanagement minister van EZ
De minister van EZ noemt, in zijn brief aan de kamer van 23 januari 2017, 5 uitgangspunten voor omgevingsmanagement (bij energieprojecten). Wat ons betreft zou het geweldig zijn als door partijen invulling wordt gegeven aan deze uitgangspunten en mogen deze ook expliciet in stuk gemeente benoemd worden… Als hier goed invulling aan wordt gegeven ontstaat er iets moois!
Minister EZ hanteert de volgende vijf uitgangspunten voor omgevingsmanagement bij energieprojecten (Kamerstuk 31239, nr. 211):
- Samenbinden van belanghebbenden
Bevoegd gezag en initiatiefnemer zoeken samen met belanghebbenden naar
gemeenschappelijke belangen en geven projecten daarmee vorm.
- Betrek de omgeving zo vroeg mogelijk
Niet als initiatiefnemer of overheid zelf direct een plan presenteren, maar het
plan samen met de omgeving vormgeven.
- Transparantie en vertrouwen
Door het delen van informatie wordt een gelijke kennisbasis gecreëerd, zodat
partijen elkaar niet verrassen en er onderling vertrouwen ontstaat.
- Omgevingsmanagement is een gezamenlijke verantwoordelijkheid
Overheden en initiatiefnemers hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid
voor omgevingsmanagement.
- Maatwerk
Elk beleidstraject of project is uniek en vergt een eigen oplossing voor het betrekken van de omgeving.
Als we het samenvatten is ons advies:
Richt obv voorgaande een heldere Governance in zodat helder is wie welke rol heeft.
Houding en gedrag: acteer proactief, neem verantwoordelijkheid, wees open.
Voor een evt. nadere toelichting en het verder meedenken houden we ons aanbevolen! Graag leveren we vanuit onze ervaringen en bevindingen een constructieve bijdrage aan een succesvolle en evenwichtige invoering.